NB: In oktober 2014 publiceert ABBET een praktische brochure over psychosociale aspecten, aangepast aan niet-marketeers. Vergeet ook de verschillende BOBET-vellen 6 niet.
Twee wetten en een koninklijk besluit, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 28 april 2014, vormen de nieuwe wetgeving inzake de preventie van psychosociale risico's op het werk. Het koninklijk besluit van 10 april 2014 vervangt dat van 17 mei 2007. Deze nieuwe wetgeving treedt in werking op 1 september 2014.
Het begrip psychosociale risico's in de wet
Wat gaat er veranderen?
De nieuwe wetgeving introduceert onder meer het begrip "psychosociale risico's op het werk", vermeldt de FOD Werkgelegenheid op haar website.
Psychosociale risico's (PSR) zijn echter moeilijk te identificeren. Hun oorsprong is meervoudig en gevarieerd, de gevaren bevinden zich op alle niveaus van de organisatie.
De PSR wordt gedefinieerd als “de waarschijnlijkheid dat een of meer werknemer(s) psychische schade oplopen die ook gepaard kan gaan met fysieke schade, als gevolg van blootstelling aan onderdelen van de werkorganisatie, de werkinhoud, de werkomstandigheden, de levensomstandigheden op het werk en interpersoonlijke relaties op het werk waarop de werkgever invloed heeft en die objectief gezien een gevaar inhouden”
De FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ontwikkelt met de steun van het Europees Sociaal Fonds al vele jaren acties op dit gebied. Onder meer een gids voor de preventie van PSR, die deel uitmaakt van een globaal beleid voor het beheer van beroepsrisico's en sociale dialoog. Deze brochure kunt u gratis bestellen of downloaden op de SPF-website
De wettelijke bepalingen ontwikkelen de preventie van al deze risico's en richten zich niet langer alleen op de preventie van geweld en morele of seksuele intimidatie. "Met psychosociale risico's op het werk moet in het preventiebeleid van het bedrijf rekening worden gehouden, net als met alle andere risico's die de gezondheid en veiligheid van werknemers kunnen aantasten."
De hervorming van de psychosociale belasting op het werk definieert de rollen en mechanismen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat alle psychosociale risico's op het werk nu in een zo vroeg mogelijk stadium worden aangepakt. Het koninklijk besluit legt daarom de nadruk op het oplossen van psychosociale problemen (stress, conflicten, geweld, intimidatie, burn-out, enz.) binnen het bedrijf of de instelling zelf.
Interne procedures, en met name de informele procedure (met de vertrouwenspersoon), genieten dus de voorkeur. De gebruikte terminologie is neutraal, om niet via een "klacht" een "schuldige" of een "slachtoffer" aan te duiden. De ervaring leert dat dit de enige manier is om te voorkomen dat relationele problemen uitkristalliseren en om, indien mogelijk, de voortzetting van de werkrelatie te bevorderen.
Zo zal de informele klacht nu “verzoek om informele psychosociale interventie” heten, terwijl de formele klacht “verzoek om formele psychosociale interventie” zal heten.
Alleen als dit verzoek wordt gedaan “voor gewelddaden of morele of seksuele intimidatie op het werk” kan nu ontslagbescherming van toepassing zijn. De hervorming beoogt daarom ook het beperken van beledigende klachten, bijvoorbeeld klachten die uitsluitend tot doel hebben bescherming tegen ontslag te genieten.
De rol van elk duidelijker omschreven
De rol van de verschillende actoren die betrokken zijn bij de preventie van psychosociale risico's wordt gespecificeerd, evenals de communicatie van informatie tussen hen.
De rol en het statuut van de vertrouwenspersoon zijn vastgelegd, evenals die van de preventieadviseur psychosociale aspecten. Nog een nieuwigheid: de gewone preventieadviseur kan onder bepaalde voorwaarden ook een vertrouwenspersoon zijn. (Er wordt een BOBET-formulier opgesteld over de vertrouwenspersoon).
De werkgever, als eindverantwoordelijke voor het welzijn op het werk, kan en moet ook voorzorgsmaatregelen nemen bij ernstige feiten waarvan hij op de hoogte wordt gebracht door de preventieadviseur psychosociale aspecten. Evenzo moet hij de CPPT (of de vakbondsdelegatie) betrekken bij het oplossen van problemen van collectieve aard. De nadruk ligt dus op de organisatorische aspecten.
De uitgebreide definitie van pesten
De nieuwe wetgeving verbreedt de definitie van pesten op het werk om rekening te houden met gedragingen die afzonderlijk als goedaardig kunnen worden beschouwd, maar waarvan de herhaling neerkomt op beledigend gedrag. Het houdt rekening met het "intimidatieproces" en vereist daarom niet langer dat elk gedrag fout is
Klachten afhandelen en misbruik beperken
Om misbruik en meervoudige klachten te beperken, kan de preventieadviseur (die geen deel meer kan uitmaken van het leidinggevend personeel) de indiening van een verzoek tot formele psychosociale tussenkomst weigeren wanneer het duidelijk geen verband houdt met de psychosociale risico's op het werk.
Doelstellingen behaald
In grote lijnen volgt de hervorming de aanbevelingen van de Tweede Kamer in het kader van de evaluatie van het vorige stelsel, in juli 2011. Hierover is uitgebreid overleg gevoerd, met name met sociale partners en stakeholders. Het biedt dus een redelijke kans om de doelen die het zichzelf heeft gesteld te bereiken.
French 
Dutch